Intellectueel eigendomsrecht (IP)

Een goed idee? Geheimhouden of NDA laten tekenen!

Stel u heeft een onderneming met een fantastisch idee voor een uniek product of een bijzondere dienst. Dan wil u uiteraard niet dat iemand plots met dat idee gaat lopen. Om dit te voorkomen, kan u beroep doen op intellectuele eigendomsrechten. Let wel: deze intellectuele eigendomsrechten gelden niet voor ideeën of concepten, die nog niet veruitwendigd werden. Zolang uw idee nog geen concrete gestalte heeft gekregen, doet u er dus goed aan om uw idee enkel te bespreken met personen die u echt vertrouwt of met handelspartners die een geheimhoudingsovereenkomst (NDA) hebben getekend.

Intellectueel eigendomsrecht: bescherming van een uitgewerkt idee

Een idee ontwikkelt zich snel in een concreet product of een concrete dienst en er wordt een originele naam opgeplakt. Vanaf dan kan u wellicht aanspraak maken op een intellectueel eigendomsrecht. Dit wordt echter al te vaak over het hoofd gezien door ondernemers, die – fier als ze zijn op hun logo, naam, product of dienst – hun veruitwendigde ideeën te grabbel gooien op sociale media en het internet. Indien er dan geen deugdelijke bescherming is via intellectuele eigendomsrechten, bestaat het risico dat uw concurrenten – waarvan u wellicht het bestaan zelfs niet kende – uw logo, naam, product of dienst kopiëren. Indien u daarentegen over een intellectueel eigendomsrecht beschikt, wordt u houder van een tijdelijk en voor een bepaald territorium geldend exclusief gebruiksrecht, zodat anderen uw creatie niet mogen namaken of kopiëren.

Waaier aan intellectuele eigendomsrechten

Er bestaan verschillende intellectuele eigendomsrechten, die voor u meer of minder interessant zullen zijn afhankelijk van hetgeen u wenst te beschermen. De volgende intellectuele eigendomsrechten zijn het meest courant:

Auteursrecht: auteursrechten beschermen originele werken die het resultaat zijn van creatieve activiteiten. U kent wellicht het teken van het auteursrecht: ©, geïnspireerd op het Engelstalige equivalent copyright. Het gamma aan werken dat beschermd kan worden door auteursrechten is zeer ruim en bevat o.a. schilderijen, foto’s, tekeningen, teksten, films, muziek, videospellen, webpagina’s, design van meubelen, logo’s, choreografieën en computerprogramma’s (software). Voor het auteursrecht is geen registratie vereist, u heeft er dus automatisch recht op indien de voorwaarden zijn vervuld. Dit heeft echter als nadeel dat het een onzeker recht is.

Merken: een merk beschermt het teken waarmee uw product of dienst zich onderscheidt van de rest. Dit teken kan zowel de naam van uw onderneming (een zgn. woordwerk) zijn als het logo (een zgn. beeldmerk). Bekende merken zijn Coca-Cola, (het logo van) Apple, Ikea, (het logo van) Nike, etc.

Modellen: een model beschermt het uiterlijk van uw producten. Dit uiterlijk wordt o.a. bepaald door de kleur, de vorm, de versiering en/of het materiaalgebruik. In de creatieve sector wordt vaak gebruik gemaakt van het modelrecht. U kan echter ook de vorm van uw industrieel product laten registreren als model, indien die vorm uniek is en niet een louter technische functie heeft.

Octrooien: een octrooi beschermt een uitvinding, een product of werkwijze die industrieel toepasbaar is. Bijgevolg kan u als enige de nieuwe werkwijze toepassen of het nieuwe product fabriceren. Een octrooi wordt vaak aangeduid als ‘patent’, hetgeen het Engelstalige equivalent van het octrooi is. Een octrooi is slechts nuttig in een beperkt aantal gevallen. U moet immers ermee rekening houden dat (i) de procedure om een octrooi te krijgen zeer duur én tijdrovend is (waardoor de uitvinding vaak al achterhaald is wanneer het octrooi na enkele jaren wordt toegekend) en (ii) u in het kader van de octrooiaanvraag uw uitvinding publiekelijk tot in detail moet beschrijven, waardoor uw concurrenten (vaak in landen waar intellectuele eigendomsrechten minder waarde hebben) op ideeën worden gebracht om de uitvinding illegaal na te maken of legaal te verbeteren.

Domeinnamen: een domeinnaam op zich wordt niet beschermd door intellectuele eigendomsrechten, maar de domeinnaam kan wel een naam bevatten die intellectueel beschermd is. De registratie van een domeinnaam kan bijgevolg een inbreuk uitmaken op andermans auteursrecht, merk of handelsnaam. U kan ook te maken krijgen met personen die domeinnamen registreren enkel en alleen om deze later te kunnen verkopen (zgn. domain squatting).

U heeft een fantastisch idee ontwikkeld, waarvoor heeft u ons dan eigenlijk nog nodig?

Wij kunnen u onder meer adviseren met betrekking tot de volgende vragen:

1. Kan mijn idee/uitvinding worden beschermd?
2. Zo ja, welk intellectueel eigendomsrecht past het best bij mijn uitvinding?
3. Is het merk of model dat u voor ogen heeft überhaupt nog beschikbaar, in de Benelux en/of de Europese Unie?

Indien deze vragen positief kunnen worden beantwoord, kunnen wij ook zorgen voor de administratieve afhandeling van de aanvraag van het intellectueel eigendomsrecht. Wij zijn hiervoor officieel aangesloten bij het BOIP (het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom), het EUIPO (Bureau voor intellectuele eigendom van de Europese Unie) en het WIPO (World Intellectual Property Organisation).

En wat als er dan toch inbreuk wordt gemaakt op mijn intellectueel eigendomsrecht?

Het komt helaas ook voor dat uw uitvinding weliswaar optimaal beschermd is via intellectuele eigendomsrechten, maar dat uw (Belgische) concurrent toch inbreuk maakt op uw rechten door bv. een (quasi-) identieke naam te gebruiken of uw product na te maken. In dat geval kan u beroep doen op onze ruime ervaring in IP-geschillen. De strategie die wij daarbij volgen, is afhankelijk van de concrete omstandigheden en uw wensen. Zo is het in België mogelijk om een eenzijdige procedure tot beslag inzake namaak op te starten. Deze procedure dient voornamelijk om bewijs te verzamelen van de (dreigende) inbreuk. Eens dit bewijs beschikbaar is, kan u een stakingsprocedure overwegen (zodat een verbod wordt opgelegd om de inbreuk verder te begaan) alsook een schadevergoedingsprocedure (waar u schade vordert voor de winsten die u ontgaan zijn door de inbreuk). Wist u overigens dat in België slechts bepaalde rechtbanken bevoegd zijn voor geschillen inzake intellectuele eigendomsrechten? Deze rechtbanken zijn dan ook daadwerkelijk gespecialiseerd in de materie, hetgeen de behandeling van dergelijke geschillen – die vaak complex zijn – zeker ten goede komt.

Euregionaal of internationaal ondernemen = internationaal uw intellectuele eigendom beschermen

Indien u niet enkel actief bent in België, maar ook in andere landen, zal u moeten nagaan of uw intellectuele eigendomsrechten ook internationaal zijn beschermd en zo nee, of het misschien nuttig zou zijn om dat te doen. Zo kan u uw merk of model laten beschermen voor de Benelux (enkel België of Nederland is niet mogelijk), maar ook meteen voor de hele Europese Unie (via het EUIPO) of ook voor andere niet-EU landen (hiervoor is een individuele aanvraag per land nodig bij het WIPO).

De kosten stijgen natuurlijk naar gelang het aantal landen waarin u wil worden beschermd en u zal ook moeten nagaan of uw merk of model überhaupt in die andere landen kan worden beschermd. Mogelijks heeft een concurrent immers uw merknaam reeds eerder beschermd in Italië of Polen. Dit dient steeds op voorhand te worden onderzocht. Hierbij kunnen wij u uiteraard helpen.

Onze specialisten in het intellectueel eigendomsrecht

Gerelateerde publicaties

MEER PUBLICATIES
Intellectueel eigendomsrecht (IP) | Euregio Law & Tax